Drukwerk en Grafisch ontwerp: begrippen uitgelegd

Visitekaartjes, briefpapier, enveloppen: wanneer je iets gaat laten drukken zul je soms met vaktechnische begrippen te maken krijgen.  Deze begrippen zul je misschien niet altijd begrijpen. Hieronder staan de belangrijkste uitgelegd.

300 DPI

DPI staat voor Dots Per Inch, en geeft de resolutie weer. Voor het meeste drukwerk is een minimale resolutie van 300 DPI noodzakelijk. Grotere formaten die van afstand worden bekeken (bijvoorbeeld billboards), kunnen vaak af met een lagere resolutie.

A-formaten

De A-formaten zijn de meest gebruikte maten in Europa en Japan voor papier. Het bekendste formaat is wel A4. De meestgebruikte formaten met hun afmetingen zijn:

  • A0: 1189mm x 841mm
  • A1: 841mm x 594mm
  • A2: 594mm x 420mm
  • A3: 420mm x 297mm
  • A4: 297mm x 210mm
  • A5: 210mm x 148mm
  • A6: 148mm x 105mm

Bladspiegel

Het totale formaat van het drukwerk.  De bladspiegel geeft echter niet aan hoe groot het gedrukte oppervlak is. Wanneer je van de bladspiegel de marges afhaalt, houd je de zetspiegel over. Dit is het oppervlak wat gedrukt kan worden.

CMYK

Dit staat voor Cyan (cyaan), Magenta, Yellow (geel) en Key (zwart). Dit zijn de 4 basis kleuren inkt die worden gebruikt in full color print. Iedere kleur is opgebouwd uit een percentage van deze inkten. Zo geeft C0%, M61%, Y100%, en K0% een oranje kleur.

JPEG

De naam staat voor Joint Photographic Experts Group en is een digitale bestandsindeling voor afbeeldingen. JPEG afbeeldingen zijn altijd raster afbeeldingen.

Marges

De afstand tussen de rand van het papier en het gedrukte gedeelte.

Overdruk

Bij overdruk worden lagen die onder elkaar staan over elkaar heen gedrukt. Dit is voornamelijk het geval wanneer zwarte tekst op een gekleurd vlak staat.

Bij een drukproces worden de verschillende kleuren (CMYK) na elkaar gedrukt. Wanneer een ontwerp een geel vlak met zwarte tekst bevat, zou eerst het gele vlak worden gedrukt met de tekst uitgespaard. Wanneer de zwarte tekst daarna in de uitgespaarde gedeeltes zou moeten worden gedrukt, bestaat de kans dat er witte randjes rondom de letters en tekens ontstaan.

Staat de tekst op overdrukken ingesteld, dan wordt eerst het gele vlak volledig gedrukt waarna de zwarte tekst eroverheen gedrukt wordt.

Overloop (3 mm)

Vaak vraagt een drukker om een PDF aan te leveren met 3mm overloop. Dit wil zeggen dat er 3 mm “extra” rand rondom het ontwerp zit, waar het ontwerp ook doorloopt. Wanneer het drukwerk wordt gesneden en er zou een witte rand rondom zitten, bestaat de kans dat er ook een deel van deze witte rand zichtbaar is.

Pantone

Pantone is de naam van een bedrijf dat inkten produceert op basis van het PMS systeem. Hierbij staat PMS voor ‘Pantone Matching System’. Anders dan bij CMYK  heeft iedere kleur zijn eigen inkt. Wanneer een ontwerp uit slechts 2 kleuren bestaat kan het goedkoper zijn om deze met PMS inkten te laten drukken i.p.v. full color (CMYK) omdat er dan ook maar twee inkten nodig zijn in plaats van vier.

PDF

Portable Document Format, een digitale bestandsindeling wat door het bedrijf Adobe is bedacht. Drukkers vragen vaak om een PDF. Veel grafische programma’s zoals Photoshop, Indesign en Illustrator hebben de mogelijkheid om te exporteren naar een PDF.

Raster afbeelding

Een raster afbeelding is een afbeelding die opgebouwd is uit pixels. Een raster afbeelding heeft altijd een bepaalde resolutie, bijvoorbeeld 300 DPI. Foto’s zijn eigenlijk altijd raster afbeeldingen. Een raster afbeelding kan niet oneindig worden vergroot zonder kwaliteitsverlies.

Snijlijnen

Snijlijnen worden vaak opgenomen in een PDF zodat deze weet waar het drukwerk gesneden moet worden. Deze bevinden zich vaak in de hoeken van het ontwerp en zien er vaak uit als twee zwarte lijntjes. Wanneer het ontwerp aflopend is, worden er eigenlijk altijd snijlijnen toegevoegd.

Vector afbeelding

Vector afbeeldingen zijn de tegenhangers van raster afbeeldingen. Deze zijn opgebouwd uit wiskundige lijnen en vormen. Hierdoor zijn vector afbeeldingen resolutie onafhankelijk en kunnen dus oneindig worden vergroot zonder kwaliteitsverlies.

Zetspiegel

Het gedeelte van de pagina dat bedrukt kan worden. De zetspiegel is doorgaans kleiner dan de bladspiegel. De bladspiegel geeft het totale vlak weer, bijvoorbeeld een A4 formaat. Haal je hier de marges ervan af, dan houd je de bladspiegel over.